“Ik heb de hele dag keihard gewerkt en intensief getraind. Ik ben kapot! Lig ik eindelijk in bed, na meer dan een uur bezig geweest te zijn met omkleden en alle zelfzorg, kan ik niet in slaap komen door dat irritante getik op de gang. Het getik van hakken van de verpleging”. Wie de schoen (met hakken) past, trekke ‘m aan!
Dit was één van de opvallende uitspraken van jonge revalidanten tijdens ons innovatieproject omtrent slapen op de jeugdafdeling van De Hoogstraat. Afgelopen half jaar hebben we namelijk een project gedraaid op de jeugdafdeling om slaap te monitoren bij klinische revalidanten. “Waarom?” horen we je denken…
Vanuit de literatuur weten we dat slaap een belangrijke rol speelt bij herstel na niet-aangeboren hersenletsel (NAH) en de consolidatie van leren. Er is toenemend aandacht voor de intensiteit van fysieke revalidatie, maar herstel is net zo belangrijk. Zonder herstel word je namelijk niet sterker en fitter. De balans tussen training en herstel, actief zijn en rust, belasting-belastbaarheid speelt bij alle kinderen en jongeren in zowel klinische als poliklinische revalidatiebehandeling. Daarmee is slaap dus onlosmakelijk verbonden met de revalidatie. En daar moet meer aandacht voor komen! Maar met alleen aandacht kom je er niet. Daarom wilden we ook inzicht krijgen in het slaapgedrag tijdens de revalidatie.
We hebben gemerkt dat het meten van slaap heel zinvol is om te doen. We hadden bijna dagelijks gesprekken met revalidanten én ouders over voorwaarden voor herstel, de ervaringen van slapen op een ‘vreemde’ plek, en de perikelen die ’s nachts plaatsvonden waar wij geen idee van hadden. Denk bijvoorbeeld aan het getik van de hakken op de gang, het zaklampje van de nachtdienst die in je ogen schijnt tijdens het katheteriseren of de temperatuur op de slaapkamer die eigenlijk veel te hoog staat voor een goede nachtrust. Maar als we de harde feiten van onze metingen bekijken zien we dat onze jongeren gemiddeld tussen 8-11 uur slapen per nacht. Dat is lang niet zo gek! Sterker nog, dat zijn cijfers om van te dromen! Of toch niet…
Want regelmatig staan ‘onze’ jongeren moe op, “onvoldoende uitgeslapen” zeggen ze. Daar komt bij dat jongeren in de weekenden thuis veel langer (>2uur) slapen dan tijdens de nachten doordeweeks als ze in het revalidatiecentrum slapen en revalideren. Is de norm voor slapen eigenlijk wel van toepassing voor onze revalidanten? Heb je tijdens intensieve revalidatie meer slaap nodig dan de norm om optimaal te herstellen? Hoewel we dus een aantal vragen beantwoord hebben zijn er genoeg andere vragen bijgekomen om verder over na te denken. Niet alleen voor de revalidatie bij kinderen en jongeren, maar voor de revalidatie in de volle breedte.
Wat ons betreft is het hoog tijd om slaap hoger op de agenda te zetten in de revalidatie… We hopen dat er een vervolg gegeven kan worden aan dit project om antwoord te krijgen op onze nieuwe vragen én slaap een vast onderdeel in de revalidatie te maken.
En als laatste een eventuele oplossing voor die hakken: of een viltje eronder of Crocs… Wie de schoen past…
Geschreven door Christiaan Gmelig Meyling, kinderfysiotherapeut en Marloes Bosboom, ergotherapeut bij De Hoogstraat Revalidatie
